Budowa - Ściany zewnętrzne
Kierunek: energooszczędność, komfort akustyczny i efektowne elewacje
Ściany zewnętrzne to jedne z ważniejszych 
elementów domu – przenoszą 
obciążenia z dachu i stropów 
na fundamenty, izolują wnętrza 
domu przed zimnem, czynnikami 
atmosferycznymi i hałasem pochodzącym 
z zewnątrz. Współczesne 
technologie produkcji materiałów 
budowlanych umożliwiają coraz 
lepsze spełnienie tych funkcji. 
Niski współczynnik U. W budowie 
domu energooszczędnego 
wybór rodzaju ścian zewnętrznych 
oraz materiałów, z których będą 
zbudowane, jest kluczową decyzją 
– przez ściany zewnętrzne ucieka 
z domu 20-30% ciepła. O tym, 
czy ściana ma odpowiednią izolacyjność 
termiczną, decyduje jej 
współczynnik przenikania ciepła 
U. Według przepisów nie może on 
przekraczać 0,3 W/(m².K). Jeśli jednak 
dom ma być energooszczędny, 
współczynnik przenikania ciepła U 
ścian nie powinien być wyższy niż 
0,2 W/(m².K). 
Materiały o wysokich parametrach 
termicznych. Oferta 
materiałów, z których można wymurować 
ciepłe ściany, jest bogata: 
beton komórkowy, ceramika poryzowana, 
silikaty, keramzytobeton. 
W wypadku ścian warstwowych 
na ostateczny wynik składa 
się warstwa ocieplenia. Producenci 
proponują „cieplejsze” wersje 
tradycyjnych materiałów termoizolacyjnych: 
tzw. szary styropian 
(nazywany neoporem) oraz 
wełnę mineralną nowej generacji, 
ale coraz większą popularność zdobywają 
nowoczesne materiały izolacyjne, 
takie jak pianka poliuretanowa PIR, która pozwala zachować 
niską wartość współczynnika przenikania 
ciepła przy mniejszej grubości 
warstwy w porównaniu z tradycyjną 
termoizolacją, czy odporny 
na wilgoć polistyren ekstrudowany. 
Ważne, aby materiał izolacyjny miał 
jak najmniejszy współczynnik przewodzenia 
ciepła λ. 
Kompletne systemy ociepleniowe. 
Materiał termoizolacyjny 
musi być dobrany do metody ocieplenia. 
Producenci oferują dzisiaj 
kompleksowe systemy ociepleń, na 
które składają się materiały ociepleniowe, 
tynk oraz niezbędna chemia 
budowlana. Wybór kompletnego 
systemu jest gwarancją zachowania 
odpowiedniej izolacyjności termicznej 
ściany oraz zapewnienia 
trwałej ochrony elewacji. 
Podejście ekologiczne.  Dbałość 
o energooszczędność domu 
jest zarazem działaniem sprzyjającym 
środowisku – im mniej energii 
wykorzystujemy do ogrzania 
budynku, tym mniej zużywamy 
paliw. Jednak energooszczędność 
nie jest jedynym parametrem 
podejścia ekologicznego. Liczy się 
również to, czy materiał do budowy 
ścian jest wytwarzany z surowców 
naturalnych, jaką ma energochłonność 
podczas produkcji oraz 
jakie są możliwości jego późniejszej 
utylizacji. Wybór materiału na 
ściany jest wypadkową wszystkich 
kryteriów. 
Energooszczędne nie tylko 
murowane.  Dzięki materiałom izolacyjnym 
nowej generacji budowane 
dzisiaj domy szkieletowe 
mogą osiągać parametry budynków 
energooszczędnych, a nawet 
pasywnych. Powstają też domy 
energooszczędne budowane z prefabrykatów 
– ściany w konstrukcji 
szkieletowej wypełnione izolacją 
termiczną z poszyciem z płyt oraz 
dodatkową warstwą ocieplenia 
na zewnątrz jako gotowy element 
powstają poza placem budowy. 
Trudne kompromisy. Wybór rodzaju ścian zewnętrznych 
pociąga za sobą konsekwencje nie 
tylko ekonomiczne, ale też użytkowe, 
powinien więc być przemyślany 
pod kątem energooszczędności, 
lecz także dostosowany do 
potrzeb i możliwości inwestora. 
Modne elewacje.  Warstwa 
zewnętrzna ścian buduje wizerunek 
domu. Może być tak, że 
wybrany przez nas materiał elewacyjny 
narzuca rodzaj ściany, np. cegła elewacyjna wiąże się 
z koniecznością budowy ściany 
trójwarstwowej. Prawdziwy renesans 
przeżywa drewniana oblicówka 
znacznie bardziej trwała niż 
kiedyś dzięki nowoczesnym środkom 
chemicznym do zabezpieczenia 
drewna, a także stosowaniu 
nowych gatunków czy też tzw. termodrewna. 
Do budownictwa jednorodzinnego 
przenikają również 
inne materiały do niedawna stosowane 
głównie w budownictwie 
wielkoformatowym: płyty włóknocementowe, 
panele lub kasetony 
z blachy, płyty laminowane HPL czy panele ceramiczne.
TECHNOLOGIA BUDOWY ŚCIAN ZEWNĘTRZNYCH
Technologia budowy ścian zewnętrznych
Ściany murowane. Ten rodzaj ścian zewnętrznych 
cieszy się w naszym kraju największą 
popularnością. Ściany murowane 
mogą być wznoszone z różnych materiałów 
– betonu komórkowego, ceramiki, silikatów 
czy keramzytobetonu. Charakteryzują 
się dużą trwałością i bezwładnością 
cieplną – dobrze akumulują ciepło i powoli 
oddają je do otoczenia. Odpowiednią izolacyjność 
termiczną ścian murowanych można 
zapewnić w łatwy sposób, głównie poprzez 
zastosowanie odpowiedniej grubości 
ocieplenia. Technologia murowana jest stosowana 
od lat, dlatego materiały do budowy 
takich ścian są powszechnie dostępne, 
nietrudno też znaleźć fachowców, którzy 
solidnie wykonają ciepłe mury domu. Budowę 
domu murowanego można rozciągnąć 
w czasie – to ważna zaleta, jeśli dom powstaje 
metodą gospodarczą. Wznoszenie 
ścian murowanych jest jednak czaso- i pracochłonne, 
a konieczność wykonywania 
prac mokrych wymusza przerwy technologiczne 
i zawieszenie budowy na czas zimy. 
Ściany szkieletowe.  Najważniejszą zaletą 
ścian szkieletowych jest szybkość ich 
budowy – w domu szkieletowym można zamieszkać 
już po 3 miesiącach od jej rozpoczęcia. 
Mimo że ściany szkieletowe nie cieszą 
się jeszcze u nas taką popularnością 
jak murowane, coraz łatwiej znaleźć rzetelną, 
odpowiednio wyspecjalizowaną ekipę 
wykonawczą. Z uwagi na materiał, z jakiego 
wykonuje się ściany szkieletowe – właściwie 
przygotowane drewno – takie domy 
są uważane za ekologiczne. 
Ściany drewniane. Wykonuje się je zazwyczaj 
z okrąglaków, bali drewnianych 
ocieplonych od środka materiałem izolacyjnym 
lub z bali warstwowych (z izolacją 
umieszczoną pomiędzy dwiema warstwami 
belek). Ściany drewniane wznosi się szybko 
i bez konieczności wykonywania przerw 
technologicznych. Zapewniają one w domu 
korzystny mikroklimat, są ekologiczne, 
szybko się nagrzewają i akumulują ciepło. 
Budowa ścian z bali wymaga znalezienia 
wyspecjalizowanej, sprawdzonej ekipy 
wykonawczej i odpowiednio przygotowanego 
drewna. Ponieważ technologia ta nie 
jest w naszym kraju zbyt powszechna, stosunkowo 
trudno skontrolować poprawność 
wykonania konstrukcji drewnianych. Jest to 
też drogi rodzaj ścian – odpowiednio wysuszone 
i zaimpregnowane bale nie należą 
do tanich. 
RODZAJE ŚCIAN MUROWANYCH
Ocieplanie styropianem ściany zewnętrznej
Ściany jednowarstwowe. Składają 
się z jednej warstwy – nośnej, którą stanowi 
mur konstrukcyjny wykończony najczęściej 
tynkiem. Takie ściany pełnią zarówno 
funkcję osłonową, jak i izolacyjną, dlatego 
powinny być wykonywane z materiału, 
który zapewni im odpowiednią wytrzymałość 
i izolacyjność termiczną. Budowa ścian 
jednowarstwowych jest stosunkowo szybka, 
jednak z uwagi na to, że mur nie będzie 
osłonięty materiałem izolacyjnym, potrzebuje 
bardzo starannego wykonania. Szczególnej 
uwagi i docieplenia wymagają miejsca 
narażone na powstawanie mostków 
cieplnych (np. wieniec czy nadproże). Budowa 
ścian jednowarstwowych jest tańsza 
niż w przypadku warstwowych. Takie ściany, 
mimo iż składają się z jednej warstwy, 
mogą wyróżniać się dobrą izolacyjnością 
termiczną. Na rynku znaleźć można materiały 
na ściany jednowarstwowe umożliwiające 
budowanie murów energooszczędnych, 
których współczynnik przenikania 
ciepła U wynosi 0,19 W/(m².K). Takie ściany 
mogą więc być równie ciepłe jak warstwowe. 
Ściany jednowarstwowe są też bardziej 
niż te osłonięte materiałem izolacyjnym narażone 
na uszkodzenia mechaniczne. 
Ściany dwuwarstwowe. Składają się 
z dwóch warstw – murowanej warstwy nośnej 
oraz warstwy izolacyjnej, którą wykonuje 
się najczęściej ze styropianu lub z wełny 
mineralnej. Ten rodzaj ścian jest najczęściej 
stosowany przy budowie domów 
energooszczędnych. Odpowiednia grubość 
warstwy ocieplenia pozwala bowiem 
osiągnąć wymaganą izolacyjność termiczną 
ścian. 
Ściany dwuwarstwowe dobrze izolują 
też wnętrza domu przed hałasem pochodzącym 
z zewnątrz. Mimo iż są droższe 
w wykonaniu i wymagają większych 
nakładów czasu i pracy niż budowa 
ścian jednowarstwowych, są od nich bardziej 
odporne na błędy wykonawcze – ewentualne niedopatrzenia można ukryć 
pod warstwą ocieplenia. Dużej staranności 
wymaga jednak ułożenie warstwy izolacyjnej, 
która ma kluczowe znaczenie, jeśli chodzi 
o energooszczędność tych ścian. 
Ściany dwuwarstwowe mogą być wykończone 
metodą lekką mokrą (w systemie ETICS, dawniej BSO) lub lekką suchą. 
W metodzie lekkiej mokrej styropian lub 
wełnę mocuje się do muru, następnie pokrywa 
zaprawą cementowo-wapienną, zaciąga 
siatką z włókna szklanego i tynkuje. 
W metodzie lekkiej suchej do muru przytwierdza 
się specjalny ruszt konstrukcyjny 
(najczęściej drewniany), między jego elementami 
mocuje się termoizolację, następnie 
wykonuje się ruszt dystansowy zapewniający 
szczelinę wentylacyjną i całość wykańcza 
materiałem elewacyjnym – zwykle 
oblicówką drewnianą lub sidingiem.
Ściany trójwarstwowe. Składają się z murowanej warstwy nośnej, izolacyjnej oraz osłonowej. Budowa ścian trójwarstwowych jest czasochłonna i bardziej kosztowna niż pozostałych ścian, jednak pozwala wznieść solidne, energooszczędne i ciche mury. Ponieważ ściany trójwarstwowe są bardzo masywne i ciężkie, charakteryzują się najlepszą izolacyjnością akustyczną. Zastosowanie warstwy elewacyjnej, którą wykonuje się m.in. z cegły klinkierowej czy silikatowej łupanej, sprawia, że elewacja domu wygląda solidnie i estetycznie.
MATERIAŁY DO BUDOWY ŚCIAN MUROWANYCH
Do budowy ścian domu stosuje się najczęściej 
ceramikę, beton komórkowy, silikaty 
i keramzytobeton. Można je także 
wznosić z pustaków styropianowych 
czy szalunkowych. 
Ciągłość ocieplenia na ścianach 
dwuwarstwowych sprawia, że są one 
najlepsze pod względem eliminacji 
mostków termicznych – płyty temoizolacji 
przykrywają „zimniejsze” miejsca. 
Ceramika.  Cegły i pustaki ceramiczne 
wypala się z gliny. Mogą być wykonywane 
jako poryzowane – wówczas do ich masy 
dodaje się trociny lub włókna drzewne, 
które w trakcie wypalania ulegają spaleniu, 
pozostawiając mikropory wypełnione powietrzem 
poprawiające właściwości termoizolacyjne 
tego materiału. Taką ceramikę 
charakteryzuje niższy współczynnik przenikania 
ciepła niż tradycyjną, dlatego jest ona 
nazywana ciepłą ceramiką. 
Ceramika poryzowana, podobnie jak tradycyjna, 
bardzo dobrze akumuluje ciepło. 
Chcąc uzyskać jak najlepszą izolacyjność 
termiczną ściany, pustaki lub cegły należy 
ustawiać tak, aby dłuższe boki ich szczelin 
(drążeń) były równoległe do lica ściany. Cegły 
i pustaki ceramiczne skutecznie izolują 
również przed hałasem. Aby ściana z tego 
materiału jak najlepiej tłumiła dźwięki, ceramikę 
muruje się w taki sposób, by układ 
szczelin w materiale był prostopadły do lica 
ściany. 
Budowa ścian zewnętrznych z cegieł tradycyjnych 
to coraz rzadziej spotykane rozwiązanie 
z uwagi na ich niewielkie wymiary 
i dużą pracochłonność wznoszenia takich 
murów. Najczęściej do budowy ścian nośnych 
wykorzystuje się pustaki, które dzięki 
większym wymiarom, a przez to mniejszemu 
zużyciu na 1 m2, pozwalają na szybsze 
wznoszenie ścian i obniżenie kosztów całkowitych 
murowania. Dzięki zastosowaniu pustaków z wyprofilowanymi bokami nie 
ma konieczności wykonywania spoin pionowych, 
co również przyspiesza prace budowlane 
i zmniejsza nakłady potrzebne na 
budowę ściany. Ponadto od kilku lat na rynku 
znaleźć można ceramiczne poryzowane 
pustaki szlifowane – wznosi się z nich ściany 
z użyciem cienkowarstwowej zaprawy 
klejowej lub specjalnej zaprawy w postaci 
piany. To nowy trend w budownictwie w naszym 
kraju, choć na rynkach zachodnich 
jest obecny od wielu lat. 
Beton komórkowy.  Podstawowymi 
składnikami betonu komórkowego są: piasek 
kwarcowy lub popiół, cement, wapno 
i woda. Charakterystyczna dla betonu komórkowego 
jest porowata budowa, której 
zawdzięcza on m.in. dobre właściwości termoizolacyjne. 
Z betonu komórkowego wykonuje 
się bloczki. Ich ważnym parametrem 
jest gęstość objętościowa – w zależności od 
niej bloczki produkowane są w kilku różnych 
odmianach (o gęstości 400, 500, 600, 700). 
Im wyższa jest gęstość tego materiału, tym 
większą wytrzymałością się on charakteryzuje, 
ale równocześnie ma mniejszą izolacyjność 
cieplną. Chętnie stosowane do budowy 
ścian konstrukcyjnych bloczki odmiany 
500 czy 600 wyróżniają się dużą wytrzymałością, 
jednak nie są tak ciepłe jak odznaczające 
się mniejszą wytrzymałością bloczki 
odmiany 400. Te dwie ostatnie odmiany 
bloczków dobrze sprawdzają się za to przy 
budowie ścian jednowarstwowych, gdzie 
izolacyjność cieplna materiału na mur ma 
ogromne znaczenie. Niestety im cieplejszy 
jest bloczek komórkowy, tym zwykle gorzej 
izoluje akustycznie. Beton komórkowy jest materiałem paroprzepuszczalnym i prostym 
w obróbce – można go docinać i szlifować 
praktycznie na dowolne kształty. Z tego 
względu bloczki z betonu komórkowego są 
chętnie stosowane przy budowie ścian łukowych. 
Na rynku znajdziemy bloczki docięte 
z mniejszą dokładnością (oznaczane symbolem GPLM), przeznaczone do murowania 
ścian na grubą spoinę (zwykłą zaprawę 
murarską) oraz bloczki docinane na nowoczesnych 
krajalnicach (oznaczane symbolem TLMA), które muruje się na cienkowarstwowe 
zaprawy klejowe. Bloczki, tak jak 
pustaki poryzowane, mogą mieć krótsze 
boki wyprofilowane na pióra i wpusty, dzięki 
czemu muruje się je bez konieczności wypełniania 
zaprawą spoin pionowych. Na rynku 
dostępne są różne bloczki o rozmaitych 
wymiarach, co pozwala na dokonanie optymalnego 
wyboru co do ich grubości i długości, 
tak by prace murarskie mogły być 
prowadzone sprawnie, bez dodatkowych 
nakładów.
Pustaki poryzowane są lekkie i mają najczęściej wyprofilowane bboki, ułatwijące ich murowanie
Do bloczków , producenci oferują gotowe nadproża, przyspeszające budowę
Silikaty. Wyróżniają się bardzo dobrą izolacyjnością 
akustyczną, dużą akumulacyjnością 
cieplną (nagrzane powoli oddają 
ciepło do otoczenia), niepalnością oraz dużą 
wytrzymałością (można z nich budować 
ściany narażone na znaczne obciążenia, 
zwłaszcza budynki wielopiętrowe). Mają 
wysoki współczynnik przewodzenia ciepła, 
dlatego stosuje się je najczęściej do budowy 
ścian warstwowych – ocieplonych. Silikaty 
mają stosunkowo niewielkie wymiary 
w porównaniu z innymi materiałami, są 
też dość ciężkie, dlatego budowa ścian 
z ich udziałem nie należy do najszybszych, 
ale dobre parametry techniczne niwelują te niedogodności i obecnie silikaty są chętnie 
wykorzystywane zarówno w budownictwie 
przemysłowym czy mieszkaniowym, 
jak i indywidualnym. Na rynku znaleźć można 
bloczki silikatowe pełne i drążone. Na 
ściany zewnętrzne wybiera się zwykle lżejsze 
elementy drążone – są one też nieco 
cieplejsze niż bloczki pełne. Drążenia w silikatach 
mogą służyć do prowadzenia przewodów 
instalacyjnych. Oprócz naturalnych 
elementów w białym kolorze produkuje się 
także silikatowe cegły barwione. Służą one 
do wykonywania warstwy elewacyjnej ścian 
trójwarstwowych.  
Keramzytobeton. Podstawowym budulcem 
tego materiału są porowate 
granulki spienionej i spieczonej gliny 
(zwane keramzytem) połączone z cementem 
i wodą. Keramzytobeton jest materiałem o dobrych właściwościach termoizolacyjnych, 
dobrze też akumuluje ciepło (nagrzany 
długo i powoli oddaje ciepło do otoczenia). 
To materiał ciężki, a więc skutecznie 
izoluje przed hałasem. 
Pustaki styropianowe. To styropianowe 
kształtki, które zalewa się betonem. 
Kształtki zbudowane są z dwóch płyt styropianowych 
połączonych żebrami. Płyty 
te mogą mieć różną grubość, w zależności 
od tego, jaką izolacyjność termiczną 
ściany chce się uzyskać. Kształtki mają 
specjalne zamki, które sprawiają, że ich łączenie 
jest proste i wykonuje się je szybko. 
Pustaki szalunkowe. Produkuje się 
je najczęściej z betonu kruszywowego. Są 
to kształtki, które podczas budowy ściany 
wypełnia się betonem. Stosuje się je 
zwykle do budowy ścian zewnętrznych, 
które muszą charakteryzować się dużą 
wytrzymałością.
DO OCIEPLENIA ŚCIAN WARSTWOWYCH
To, jak ciepłe będą ściany warstwowe i ile 
ciepła będzie przez nie uciekało na zewnątrz, 
w dużej mierze zależy od grubości 
warstwy ociepleniowej. Do izolacji ścian 
dwu- i trójwarstwowych najczęściej wykorzystuje 
się styropian i wełnę mineralną. 
Inwestorzy coraz chętniej sięgają też po 
inne materiały termoizolacyjne. Standardowa 
grubość ocieplenia wykonanego ze styropianu 
czy wełny mineralnej to 12 cm, jednak 
budując dom energooszczędny, trzeba zastosować 
warstwę ocieplenia większej grubości 
– około 20 cm. Im gorszą izolacyjność 
termiczną wykazuje mur, tym lepszego 
wymaga on ocieplenia. Wybierając materiał 
izolacyjny, należy zwrócić uwagę na 
jego współczynnik przewodności cieplnej 
lambda (λ) – im jest on niższy, tym lepiej. 
Zastosowanie materiału termoizolacyjnego 
o jak najniższym współczynniku λ pozwoli 
uzyskać odpowiednią izolacyjność termiczną 
ściany przy jednoczesnym zachowaniu 
jak najmniejszej grubości ocieplenia, a więc 
i całej przegrody. 
Wełna mineralna. Stanowi bardzo dobrą 
izolację termiczną, akustyczną i przeciwwilgociową. 
Jest materiałem elastycznym 
i – co ważne – niepalnym, dlatego jej 
zastosowanie zwiększa odporność ogniową 
ściany. 
Do ocieplenia murów stosuje się m.in. wełnę 
o zaburzonym układzie włókien (współczynnik 
przewodzenia ciepła λ 0,037- 
-0,040 W/(m.K)). Charakteryzuje się ona 
dużą elastycznością i sprężystością, dzięki 
czemu w czasie montażu można ją bez problemu 
dopasować do kształtu konstrukcji (np. do ścian łukowych). Płyty wełny mineralnej 
pokryte welonem szklanym (współczynnik 
λ 0,034-0,039 W/(m.K)) stosuje 
się do ocieplania ścian metodą lekką suchą 
oraz ścian trójwarstwowych. Welon 
szklany chroni wełnę przed zawilgoceniem 
i zapobiega wywiewaniu ciepła z materiału 
izolacyjnego. 
Płyty wełny lamelowej  (λ = od 0,040 
do 0,042 W/(m.K)) mają włókna ułożone 
prostopadle do powierzchni płyty. 
To materiał elastyczny i odporny na rozerwanie. 
Izolacyjność termiczna takiej 
wełny jest jednak nieco niższa niż pozostałych 
płyt. Wełnę lamelową stosuje 
się zwykle do ocieplenia ścian dwuwarstwowych 
metodą lekką mokrą. Na 
rynku znaleźć można także płyty wełny 
składające się z dwóch warstw (λ około 
0,038 W/(m.K)). Ich wierzchnia warstwa 
jest twardsza, a spodnia miękka, dzięki 
czemu dobrze przylega do muru. 
Styropian. To materiał lżejszy i łatwiejszy 
w obróbce niż wełna. Jest też bardziej 
odporny na wilgoć, jednak nie tak odporny 
na ogień. Nie izoluje też akustycznie 
równie dobrze jak wełna. Ma również gorszą 
paroprzepuszczalność. Współczynnik 
przewodności cieplnej λ styropianu 
wynosi od 0,031 do 0,044. Najcieplejszy 
jest styropian z dodatkiem grafitu (tzw. 
styropian w kropki) – jego współczynnik 
λ wynosi 0,031-0,033 W/(m.K), podczas 
gdy standardowe płyty styropianowe mają 
współczynnik λ na poziomie od 0,038 
do 0,042 W/(m.K). Na rynku znaleźć można 
styropian ryflowany, na którego powierzchni 
znajdują się wytłoczone równoległe 
rowki do odprowadzania wody powstającej 
podczas skraplania pary. 
Płyty styropianu EPS 50 są najlżejsze 
i najbardziej narażone na uszkodzenia 
– stosuje się je przy ścianach trójwarstwowych 
i ocieplonych metodą lekką suchą. 
Płyty styropianowe EPS 70 i EPS 80 charakteryzują 
się większą gęstością i zwykle 
są stosowane do ocieplenia ścian dwuwarstwowych 
metodą lekką mokrą. 
Polistyren ekstrudowany (XPS). 
To izolacja z najwyższej półki. XPS jest 
ciepły (jego współczynnik przewodzenia 
ciepła λ wynosi 0,027-0,036 W/(m.K)), 
twardy, wytrzymały na działanie wody się też znikomą nasiąkliwością. Płyty 
polistyrenu ekstrudowanego są barwione 
na różny kolor (w zależności od producenta). 
Można je rozpoznać po symbolu XPS. Ponieważ polistyren ekstrudowany 
jest stosunkowo drogi, warto go stosować, 
gdy chce się osiągnąć oczekiwaną 
izolacyjność termiczną ściany przy jej 
niedużej grubości. 
Perlit ekspandowany.  To granulat 
szklany powstający na skutek prażenia 
w bardzo wysokiej temperaturze riolitowego 
szkliwa wulkanicznego, które w wyniku 
tego procesu zwiększa swoją objętość nawet 
20-krotnie. Perlit bardzo dobrze izoluje 
termicznie i akustycznie. Jest niepalny, 
odporny na wilgoć i działanie zmiennych 
warunków atmosferycznych. Stosuje 
się go do ocieplenia przegród poprzez 
wypełnianie luźnym materiałem przestrzeni 
między podwójnymi ścianami. 
Pianka poliuretanowa.  To dobra izolacja 
termiczna i akustyczna, którą stosuje 
się najczęściej do ocieplania ścian 
szkieletowych. Izolację nanosi się metodą 
natryskową od wewnątrz przed montażem 
płyt kartonowo-gipsowych. Pianka 
poliuretanowa po naniesieniu na powierzchnię 
w ciągu kilku sekund zwiększa 
swoją objętość ponad 100-krotnie, 
szczelnie wypełniając wszystkie wolne 
przestrzenie. Dzięki temu nie dochodzi 
do powstawania mostków termicznych 
w ścianie. 
Pollytag.  To spiekany granulat powstały 
z lotnych popiołów, niewielkich ilości 
miału węglowego i bentonitu. Charakteryzuje 
się niekorzystnym współczynnikiem 
przewodzenia ciepła (λ około 
0,14 W/(m.K)), dlatego aby uzyskać dobrze 
ocieplone ściany, konieczne jest wykonanie 
grubej warstwy tego ocieplenia. 
Włókna celulozowe.  To termoizolacja 
powstała z makulatury. Charakteryzuje 
się stosunkowo niskim współczynnikiem 
przewodzenia ciepła λ (od 0,039 
do 0,042 W/(m.K)), dzięki czemu dobrze 
izoluje termicznie. Włókna celulozowe 
skutecznie tłumią też dźwięki, są 
niepalne i nie pochłaniają wilgoci. Najczęściej 
stosuje się je jako izolację termiczną 
w trudno dostępnych miejscach 
– włókna wdmuchiwane są wówczas 
specjalną maszyną między elementy 
konstrukcyjne.
DO WYKOŃCZENIA ELEWACJI
Każdy rodzaj ściany mona wykończy tynkiem i ją pomalowa
Tynki. To najpopularniejszy oraz najtańszy 
sposób wykańczania ścian jedno- i dwuwarstwowych. 
Stosuje się je także do wykańczania 
warstwy elewacyjnej ścian trójwarstwowych, 
jeżeli jest ona wykonana z tego 
samego materiału co ściana nośna. Jeśli 
tynk ma być układany na murze (będzie 
stanowił wykończenie ściany jednowarstwowej 
lub warstwy elewacyjnej ścian 
trójwarstwowych), wybór najczęściej pada 
na tynki tradycyjne, grube. Do wykańczania 
ścian dwuwarstwowych metodą lekką 
mokrą zwykle używa się tynków cienkowarstwowych. 
Tynki tradycyjne po ułożeniu mają grubość 
2-3 cm. Są niedrogie, przeznaczone do wykańczania 
wszystkich ścian betonowych 
i murowanych. Dzielą się na dwie główne 
grupy – tynki cementowe i cementowo-wapienne. 
Tynki cementowo-wapienne cieszą 
się dużą popularnością, głównie z uwagi na 
niską cenę i łatwą dostępność. Charakteryzuje 
je też wysoka paroprzepuszczalność 
i trwałość. Ich wadą jest to, że dobrze chłoną 
wodę i nie są odporne na skurcz, który 
może doprowadzić do pękania tynku 
w trakcie wiązania. Po ułożeniu mają lekko 
chropowatą fakturę. 
Tynki cementowe są bardziej wodoszczelne 
niż cementowo-wapienne i odporne 
na uszkodzenia mechaniczne, ale trudniej 
się je nakłada. Tynk cementowy szybko 
wiąże i twardnieje – przy nieodpowiednim 
nanoszeniu może później miejscami pękać. 
Tynki cienkowarstwowe  wyróżniają 
się bogatszą kolorystyką i większą różnorodnością 
faktur niż tradycyjne, są też łatwiejsze 
w wykonaniu – nakłada się je warstwą 
grubości 2-10 mm. Materiał ten jest 
jednak stosunkowo drogi. Na rynku znaleźć 
można tynki cienkowarstwowe: mineralne, 
akrylowe, akrylowo-silikonowe, silikonowe, 
silikatowe i silikatowo-silikonowe. 
Tynki mineralne  są trwałe i odporne na 
działanie czynników atmosferycznych. Charakteryzują 
się też dobrą paroprzepuszczalnością. 
Dostępne są w dość ograniczonej 
liczbie kolorów, dlatego często maluje się je 
farbą paroprzepuszczalną. Tynki mineralne 
niestety chłoną wodę deszczową, w związku 
z czym mogą się szybko brudzić. 
Tynki akrylowe są najbardziej elastyczne 
z tynków cienkowarstwowych (a więc 
najmniej narażone na pęknięcia) i łatwe do 
układania (także w niskiej temperaturze). 
Dostępne są w wielu kolorach, mogą mieć 
mocne, nasycone barwy, które nie blakną. 
Charakteryzują się też stosunkowo niewielką 
nasiąkliwością i paroprzepuszczalnością. 
Warto wybrać tynki akrylowe z dodatkiem 
środków biobójczych, dzięki czemu 
nie będą się na nich pojawiać grzyby 
i pleśnie. 
Tynki akrylowo-silikonowe to lepsza 
wersja tynków akrylowych, do których dodano 
silikon. Dzięki temu są one bardziej paroprzepuszczalne, odporne na czynniki 
atmosferyczne i zawarte w powietrzu zanieczyszczenia. 
Tynki silikonowe wyróżnia niewielka 
nasiąkliwość, odporność na wchłanianie 
brudu i elastyczność, która sprawia, że 
można je układać nawet w niskich temperaturach. 
Zachowują one swój intensywny 
kolor przez długie lata. Niestety 
są narażone na porastanie glonami oraz 
pleśniami. 
Tynki silikatowe są odporne na atak 
pleśni czy innych mikroorganizmów. 
Trudno się je układa, mogą też wchłaniać 
brud, który ciężko później usunąć. Barwi 
się je na wiele kolorów. 
Tynki silikatowo-silikonowe to bardziej 
dopracowana wersja tynków silikatowych. 
Są bardzo odporne na działanie 
niekorzystnych warunków atmosferycznych 
i porastanie pleśniami czy glonami. 
Łatwo się je też układa.
Okładziny kamienne. Nie tylko zdobią 
ścianę, ale również stanowią dobrą i trwałą 
barierę przed czynnikami atmosferycznymi 
i uszkodzeniami. Kamień naturalny 
stosuje się zwykle do wykańczania ścian 
dwuwarstwowych wykonywanych metodą 
lekką suchą oraz jako warstwę elewacyjną 
ścian trójwarstwowych. Najczęściej na 
płyty elewacyjne wybiera się piaskowce, 
granity, bazalty. Kamień to materiał drogi 
i ciężki, dlatego zwykle stosuje się go na 
części elewacji i chętnie łączy z cegłą, tynkiem 
lub drewnem.
Okładziny ceramiczne.  Wśród ceramicznych 
materiałów elewacyjnych największą 
popularnością cieszą się cegły 
klinkierowe, elewacyjne oraz płyty ceramiczne. 
Cegły klinkierowe są mniej nasiąkliwe 
niż elewacyjne, ale też bardziej odporne 
na mróz, brud i niekorzystne warunki 
atmosferyczne. Cegła klinkierowa jest 
bardzo wytrzymała. Jeżeli chodzi o koszty 
zakupu, jest ona droższa niż elewacyjna. 
Płyty ceramiczne montuje się na specjalnym 
ruszcie. Są estetyczne, a wykończony 
nimi dom nabiera nowoczesnego charakteru. 
Płyty ceramiczne występują w bogatej 
palecie kolorystycznej i w wielu rozmiarach, 
są mrozoodporne i łatwe w montażu, 
a przy tym lżejsze niż płyty kamienne. 
Oblicówka drewniana.  Okładziną elewacyjną 
z drewna można obłożyć wszystkie 
ściany domu, tak by wyglądał na 
prawdziwie wiejski, lub wykończyć nią 
tylko fragmenty elewacji, łącząc drewno np. z tynkiem czy ceramiką. Do wykonania 
drewnianej oblicówki najczęściej wykorzystuje 
się deski sosnowe, świerkowe i modrzewiowe. 
Popularne są także zagraniczne 
gatunki takie jak drewno cedru czerwonego, 
modrzewia syberyjskiego i świerku 
skandynawskiego. Najbardziej odporna 
na działanie niekorzystnych warunków atmosferycznych 
jest oblicówka wykonana 
z drewna egzotycznego. 
Termodrewno.  To ulepszona wersja europejskich 
gatunków drewna. Powstaje 
ono w wyniku poddania drewna obróbce 
termicznej, która ma na celu poprawę jego 
właściwości. Dzięki temu powstaje materiał 
odporny na wilgoć, o mniejszej nasiąkliwości 
i lepszej termoizolacyjności. Takie 
drewno zachowuje też stabilność wymiarową 
oraz jest bardziej odporne na rozwój 
grzybów.
ŚCIANY SZKIELETOWE
Ściany o konstrukcji lekkiego szkieletu 
wykonuje się zwykle z drewna iglastego 
(sosnowego i świerkowego) klasy C24 suszonego 
komorowo, czterostronnie struganego 
z zaokrąglonymi lub sfazowanymi 
krawędziami. Czterokrotne struganie 
drewna zapewnia mu nie tylko dokładność 
wymiarów, ale także odporność 
przeciwogniową konstrukcji oraz stanowi 
zabezpieczenie przed szkodnikami. Wilgotność 
drewna na ściany szkieletowe 
nie może przekraczać 19% w przypadku 
elementów obudowanych oraz 23%, jeśli 
nie będą one niczym osłonięte. Elementy 
ścian mające bezpośredni kontakt z betonem, 
murem, gruntem lub wodą wymagają 
obowiązkowej impregnacji oraz zastosowania 
poziomej izolacji przeciwwilgociowej. 
Konstrukcję ścian szkieletowych 
wykonuje się ze słupów i elementów poziomych 
– np. podwalin, oczepów – oraz 
poszycia konstrukcyjnego pełniącego 
funkcję usztywnienia. 
Na poszycie ścian zewnętrznych stosuje 
się odporne na wilgoć płyty drewnopochodne 
– OSB/3, MDF, płyty wiórowe 
V-100 czy sklejkę wodoodporną. 
Po wewnętrznej stronie ściany konieczne 
jest zastosowanie paroizolacji, której 
zadaniem jest regulacja szybkości przepływu 
pary wodnej przez przegrodę. Jako 
paroizolację stosuje się folie polietylenowe. 
Aby folia zabezpieczała konstrukcję 
ściany i materiał izolacyjny przed 
wilgocią, musi być szczelnie ułożona 
na całej ścianie. 
Przy budowie ścian szkieletowych konieczna 
jest także wiatroizolacja, która 
ochroni ścianę od zewnątrz przed napływem 
chłodnego powietrza i wilgoci.
